Mundart

Als Beispiel für die Schlochauer Mundart ist die Erzählung von Dr. Joseph Rink ausgewählt worden. Sie steht in unserem Heimatbuch. Wie der Verfasser, der zuletzt in Danzig wohnte und dort in den Kriegswirren 1945 umkam, einmal ausdrücklich betonte, liegt diesem Epos eine tatsächliche Begebenheit in einem unserer heimatlichen Dörfer zu Grunde.

Die Lautschrift ist in Anlehnung an die Arbeit von Maria Semrau entwickelt worden.

Dai Främt

Daue tcümt a Man, zächt Sämrug up'm Fil bi ziine Peede, dää tcän itc ni, dai is wó ni fo hiie. Wat dai wó wi i ûzem Dööp? Dai Främt djit langsam Scrit bi Scrit; hai is al ult. Hai zyt na lintcs u rächts u tciitct zitc üm u fröcht de eeste bäste niu: Djit hiie dai Weej ni wide? - Dat was amaul, wí häb'n anes maukt. Waunt Brill hiie ni im Dööp? - Brill? dää djift dat ni bí us. Hiie hät tcëe Brill maul waunt.

Dai Främt djit wiide, tciitc u zächt tau zitc: Hiie stun a Boom, daue was an Bintc, dai Stal is wä, dat Hius is niisc. Hiie frang'tc mí maul mät Brille Franze, zó brumelt liis hai fô zitc hän. As hai zó miden is im Dööp, fröcht hai biim nächste Hius: waunt hiie Schmidt?

- Schmidt, dää tcän itc ni! Wää za dat wääze?

Itc daxd, hiie waunt Schmidt, zääd liis dai Främt.

- A Schmidt? nee, hiie waun itc, zächt Schlumm u slit zitc fô de Buk. A Schmidt? Dja, richtich! röpt hai niu, do dat is lang al hää! Fo fiirtsich Jaure wó waunt hiie an Schmidtsch. Dai Ul, dai is a Jaure drütc al doot. Wat wí jí den fo Schmidtsche no, dai al zó lang begrauwe is? froox niu niisciisc, hai de Främde.

Itc wu ni wat fo ää, itc wu ää Graf bezoötce. - No, den is't djrauts no Tiid, ka wääze, uk al tu spaud, den up de Stäl, wó Schmidtsch begrauwe wëe, za môn een aned Fruq fom Dööp begrauwe waade al.
Dai Främt dankt em u djit langsam tu'm Doodehof niu hän Dai Pôt is aupen, hai djit adöre, zyt dat Tcrüts u tyt ziin Müts, as hai as Djung dat daue had.

Hai läst dai Naume up de Steene. Uk dai is zó rasc stûwe, zächt hai liis bí zitc.

Daue zyt hai dicht am Tiue, wó'd Doodedjräwe Scüp up Scüp i'd hööje smit, na frisce Huupe, dicht dabii a Graf. Hai djit arane, djroöt u fröcht de Doodedjräwe niu:

Wäm djröfst diu up? - Hiie lax an Fruq, dai stûf fo Aadje, no jung a Jaure wee'z. Zai had nen Zoon, ma eene blos.

Dai Djung, dai wu ni leere, dai wu ni hoöde, wu ni høøre, dai wu a Här fa unen waare.

Hai djíntc fo ää u lait ziin Mute gants aleen. Hai tceem ni wäde, is felaure wó. Wää wät, wó im främde Lant ziin Knauke drøødje al!

Jrauts wu dai Doodedjräwe frauge, wat hai wu, u wää hai wëe, as hai ne Knauke mät na bauwen smeet. Tciitc, zääd hai, daue is a Knauke fa jäne ule Fruqe Schmidt, dai üm de Djunge weent u stûf. Itc waaren gëut fewaure, zääd liis dai Främt, u nimt de Knauke up: dat is dat lätst fo miine Mute.

Herr Gott im Himmel, Paul, diu bist'd? reep niu dai Doodedjräwe u hail mät smiitet a. Dja, itc bü Schmidte Paul, itc kant dí foets, Johann. Dai Doodedjräwe kam niu hoox u wüscd zitc d Ooqe iut. Paul diu bist'd? Dja, niu tcän itc dí uk a diine Naue (Narbe) am rächte Ooe, wó'tc dí maul kratst, as wí us slooge beed. Zai rädte fääl, u Paul fetält, wú slächt em dat was gaue. Niu had'd em tauge a dat lätst, wat hai up Eed no had -- i ziie Dööp, a ziine Mute Graf.

Bliiw owe Naxt bí us, zääd Hann, u nam niu Paule mät. Dai had de Knauke i a Stütc papiie witcelt, hail'n i de Hant. Miin Mute, wäts'd, Johann, dai nääm'tc niu mät. Zai blift bí mí u za bí mí uk wääze, wo itc na'm Dood uk eemaul lidje waad.

Paul djíntc mät. Dai Tcíne uk dai Ule tceetcem nau, do tcëe kant de Främde, dai daue mä'm Doodedjräwe djíntc.

Am andre Daax wu'd Doodedjräwe tiitc im Slaup de Gast al wätce. Hai klopt u klopt u djíntc i'd Stiuw, daue fung hai Paule doot im Bäd. Hai müz'd a niij Graf mauke no fô'd Fruq im Dööp. Do Paule abe läde'z hän i ziine Mute Graf.